Giá vé máy bay tăng cao, đâu là nguyên nhân?

Nhiều loại thuế phí khiến giá vé máy bay tăng cao

Cục Hàng không Việt Nam vừa báo cáo Bộ Giao thông vận tải kết quả rà soát, kiểm tra hoạt động bán vé, kê khai, niêm yết giá vé máy bay của các hãng hàng không Việt Nam sau khi thực hiện cuộc kiểm tra từ ngày 7-9/5. Theo cơ quan này, các khoản phụ thu nằm trong giá vé như: phụ thu quản trị hệ thống, phụ thu dịch vụ hệ thống của các hãng dao động từ 430.000 - 480.000 đồng tùy hãng và được thể hiện ở phần phụ phí (cùng với mục thuế, phí cùng với các khoản thu hộ, tuy nhiên, việc hiển thị thông tin chưa đồng nhất giữa các hãng).

Một trong những loại thuế quan trọng nhất mà khách hàng phải đối mặt khi mua vé máy bay là thuế giá trị gia tăng (VAT). VAT là một loại thuế tăng giá trị được áp dụng trên đồng tiền mà khách hàng chi trả cho các dịch vụ liên quan đến vé máy bay, bao gồm cả giá trị của vé và các dịch vụ phụ khác như dịch vụ hành lý, dịch vụ ăn uống trên máy bay, và hầu hết các dịch vụ khác liên quan đến hành trình bay. Tỷ lệ thuế VAT có thể khác nhau tùy theo quốc gia và quy định của từng nước, từ đó làm tăng tổng chi phí của khách hàng.

Ngoài VAT, khách hàng cũng phải chịu một số loại thuế và phí khác. Trong đó, phí sân bay là một trong những khoản phí quan trọng nhất. Phí sân bay bao gồm phí dịch vụ sân bay, phí an ninh, phí dịch vụ hành khách và phí quản lý môi trường. Những khoản phí này thường được tính trực tiếp vào giá vé máy bay và được thu khi khách hàng mua vé. Số tiền phí sân bay cũng khác nhau tùy theo sân bay và quốc gia mà khách hàng bay đi hoặc đến.

Hơn nữa, một số hãng hàng không cũng áp dụng các loại phí phụ khác như phí xăng dầu, phí đặt chỗ, phí thay đổi lịch trình và phí hủy vé. Những khoản phí này thường không được bao gồm trong giá vé ban đầu và sẽ được tính thêm khi khách hàng sử dụng hoặc thay đổi dịch vụ của hãng hàng không.

Tất cả các loại thuế và phí này góp phần làm tăng tổng chi phí cho khách hàng khi mua vé máy bay. Điều này có thể gây áp lực gia tăng lên túi tiền của họ, đặc biệt đối với những hành trình dài hoặc khi đi cùng gia đình. Đối với những người có ngân sách hạn chế, việc chịu nhiều loại thuế và phí này có thể là một rào cản lớn đối với việc du lịch hoặc di chuyển bằng máy bay.

Để giảm bớt áp lực tài chính đối với khách hàng, các hãng hàng không và cơ quan chính phủ có thể cần xem xét các biện pháp giảm thiểu thuế và phí hoặc tạo ra các chính sách hỗ trợ khác. Đồng thời, các hãng hàng không cũng cần đảm bảo tính minh bạch và minh bạch đối với việc tính toán và áp dụng các loại thuế và phí này. Khách hàng cần được thông báo rõ ràng về tổng chi phí khi mua vé máy bay, bao gồm cả các khoản phí và thuế áp dụng.

Mới nhất, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa - Giáo dục Nguyễn Đắc Vinh nhận định, du lịch thời gian qua phục hồi ấn tượng nhờ những điều chỉnh về chính sách cũng như các giải pháp phát triển sản phẩm du lịch. Tuy nhiên, ông cũng đề nghị chú ý điều tiết giá dịch vụ hàng không.

"Dịp lễ 30/4 và 1/5 cũng như cuối năm vừa rồi di chuyển rất sôi động. Du lịch nội địa thu hút khách rất đông nhưng với những cơ sở phải di chuyển xa bằng hàng không thì gặp khó khăn hơn. Hàng không trong đại dịch có khó khăn, họ phải lo việc của họ, tuy nhiên hai bên nên có sự hợp tác để hiệu quả cao hơn", ông Vinh góp ý.

Nguyên nhân do tăng giá nhiên liệu và chênh lệch tỷ giá

Theo báo cáo gửi Bộ GTVT, Cục Hàng không cho biết, trong 4 tháng đầu năm 2024, giá vé hạng phổ thông trên một số đường bay của hãng hàng không Việt đều tăng so với cùng kỳ năm ngoái. Tuy nhiên, mức giá vẫn luôn nằm trong khung giá dịch vụ vận chuyển hành khách theo quy định hiện hành.

Nói về nguyên nhân giá vé máy bay tăng cao trong thời gian qua, PGS-TS. Đinh Trọng Thịnh - Giảng viên cao cấp Học viện Tài chính cho rằng, có nhiều nguyên nhân. Thứ nhất, lượng hành khách của các đường bay không ổn định, lưu lượng người đi máy bay từng thời điểm cũng không ổn định. Ví dụ, đường bay Hà Nội – TP. HCM dài tới 1.800 km rất thuận lợi phát triển hàng không, nhưng chi phí để đi máy bay rất cao và không phải ai cũng có điều kiện đi máy bay. Chính vì thế, lượng khách chủ động theo thời điểm, đặc biệt trong các dịp lễ, tết.

“Việc hành khách tăng cao theo thời điểm đồng nghĩa với việc quá tải không đủ nhân lực để phục vụ, trong khi lúc vắng khách thì chi phí duy trì hoạt động của các hãng hàng không vẫn phải chi trả. Trong khi đó, hãng hàng không đi thuê máy bay, đều phải thuê tới vài năm nhưng chỉ có vài thời điểm đông khách”, ông Thịnh nói.

Nguyên nhân thứ hai, theo chuyên gia là việc mở đường bay cũng đòi hỏi các quy định khắt khe. Với các đường bay dù ít khách vẫn phải duy trì bay theo tần suất 1 - 2 chuyến/tuần khiến chi phí phát sinh tăng cao.

“Theo quy định, những đường bay dù ít khách, hãng hàng không vẫn phải duy trì bay, dù lỗ vẫn phải bay. Do đó, các đường bay có lượng khách đông cũng không đủ để hãng bù lỗ cho đường bay vắng khách”, vị chuyên gia này khẳng định.

Cùng quan điểm trên, TS Nguyễn Xuân Thủy, nguyên Giám đốc Nhà xuất bản Giao thông cho rằng, các hãng hàng không bị thiệt hại rất nặng nề bởi dịch bệnh Covid-19 trong mấy năm qua nên bây giờ họ muốn tăng giá vé để kéo lại một phần thiệt hại cũng là điều dễ hiểu.

Theo ông Thủy, các hãng hàng không đều có sự tính toán giá vé máy bay làm sao để họ có lãi, ngành hàng không đã phục hồi rồi và nhiều hãng đã báo lãi quý vừa qua. Giữa giá vé máy bay và việc kinh doanh của hãng hàng không là hai mặt khác nhau. Vậy nên cần phải làm rõ vấn đề này.

Liên quan đến vấn đề này, Thứ trưởng Bộ Giao thông vận tải (GTVT) Nguyễn Danh Huy cho biết, đơn vị này đã chỉ đạo Cục hàng không đánh giá giá vé của Việt Nam và thị trường quốc tế. Với Việt Nam, lấy giá vé của Vietnam Airlines giai đoạn vừa qua là 0,08-0,12 USD/km. Tại Thái Lan, lấy đường bay Phuket là 0,1-0,29 USD/km; Trung Quốc lấy giá vé của đường bay Thượng Hải đi Quảng Châu là 0,27-0,3 USD/km.

Về mức tăng, ông Huy thông tin bình quân giá vé của Vietnam Airlines so với cùng kỳ tăng 14-20% trên các đường bay.

Lý giải về nguyên nhân tăng giá vé, theo Thứ trưởng Bộ GTVT, do tăng giá nhiên liệu và chênh lệch tỷ giá, vì toàn bộ cấu thành chi phí giá hàng không có 65-70% là từ nhiên liệu. Bên cạnh đó, do thiếu máy bay nên buộc các hãng hàng không phải thuê cả máy bay, phi công nên chi phí tăng cao.

Một nguyên nhân khác, ông Huy cho biết, do người dân mua vé sát giờ bay. "Theo nghiên cứu của Cục Hàng không và Tổng cục Thống kê, giá vé máy bay nếu mua trước sớm 1-2 tháng sẽ giảm so với mức bình quân, còn mua càng sát ngày giá vé càng cao", ông Huy nói.

Nhìn nhận vấn đề qua góc nhìn kinh tế, PGS.TS Ngô Trí Long - nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu giá cả (Bộ Tài chính) cho biết, giá vé máy bay bán ra được tính dựa trên cơ sở chi phí đầu vào.

“Các hãng bay sẽ phải cân đối giữa chi phí đầu vào và chi phí đầu ra để làm sao ít nhất họ hòa vốn hoặc có lãi. Vậy nên, giá đầu ra là trên cơ sở tính giá đầu vào còn giá đầu vào tính trên cơ sở chi phí. ” ông Long nhận định.

Nhân Hà