Ngành sữa EU dự báo “bấp bênh” vào năm 2023 do nguồn cung sữa “không còn dồi dào”

Bất chấp ngành công nghiệp sữa của EU đối mặt với sự sụt giảm sản lượng, các chuyên gia thương mại kêu gọi EU tăng sản lượng sữa, cho rằng các mục tiêu bền vững không nên đi kèm với sản lượng giảm và năng lực sản xuất có thể là một vấn đề quan trọng hơn các hạn chế thương mại.

EU xuất khẩu 20% sản lượng sữa đặc của mình và mặc dù nguồn cung hạn chế, khối này “có nghĩa vụ đóng góp vào an ninh lương thực toàn cầu,” theo Eucolait. 

Phân phối lại xuất khẩu sữa một cách tốt hơn có thể góp phần đảm bảo an ninh lương thực 

Jukka Likitalo, Tổng thư ký của Eucolait, nói rằng năm 2023 có vẻ không chắc chắn đối với ngành sữa. Ông lưu ý rằng mặc dù giá sữa đã giảm trong vài tháng qua, nhưng vẫn còn sự không chắc chắn và biến động đối với thị trường sữa.

“Tâm lý đã suy yếu và giá đã giảm đáng kể trong những tháng qua do sản lượng sữa của EU mạnh hơn dự kiến ​​và có một số dấu hỏi về phía người tiêu dùng do áp lực lạm phát và lo lắng về kinh tế. Chúng tôi không dự báo giá nhưng cảm giác của tôi là chúng ta đã bước vào một kỷ nguyên mới khi sữa không còn dồi dào nữa, trong khi mức tiêu thụ sữa toàn cầu tiếp tục tăng,” Likitalo giải thích.

“Tuy nhiên, không thiếu các yếu tố không chắc chắn: năng lượng và các chi phí đầu vào khác, đổi mới thế hệ trong chăn nuôi bò sữa, lạm phát, diễn biến địa chính trị, triển vọng nhu cầu tại thị trường nhập khẩu chính Trung Quốc, các quy định về môi trường và thay đổi sở thích, thói quen của người tiêu dùng, v.v…”

Likitalo giải thích cách EU phải có ý thức đúng đắn với những đối tác mà họ hợp tác trong tương lai, để tránh phụ thuộc quá nhiều vào các đối tác từ Nga hoặc phải làm quá nhiều việc ở một thị trường lớn, chẳng hạn như Trung Quốc.  

“Chúng ta cần sản xuất nhiều hơn nữa”

Cơ quan thương mại đánh dấu mức tiêu thụ sữa là “không tương xứng” ở nhiều nơi trên thế giới, vì nhiều quốc gia không thể tự đáp ứng nhu cầu sữa của họ. Điều này chắc chắn đã thúc đẩy nhu cầu sản xuất sữa nói chung.

“Một hệ thống lương thực bền vững sẽ sử dụng các nguồn tài nguyên thiên nhiên khan hiếm một cách hiệu quả nhất có thể. Trước thách thức kép là nuôi sống dân số toàn cầu ngày càng tăng và giảm thiểu biến đổi khí hậu, chúng ta cần sản xuất nhiều hơn từ cái ít hơn, giảm thiểu các tác động tiêu cực, ở những nơi và những vùng khí hậu thích nghi tốt nhất cho việc này. Như vậy, không thể có an ninh lương thực nếu không có thương mại mở và dựa trên quy tắc,” cơ quan thương mại giải thích.

“Sự bền vững của ngành sữa châu Âu không nên đi đôi với sản lượng giảm.”

“Bản chất cơ bản nhất của thương mại là kết nối thặng dư với thâm hụt và giúp các quốc gia hoặc khu vực phát huy thế mạnh của mình.”

Trong nội bộ EU, Likitalo nhấn mạnh rằng “điều quan trọng từ quan điểm về an ninh lương thực là thị trường vẫn phải tồn tại và hoạt động trong suốt khủng hoảng,” để tránh tình trạng thiếu hụt và chênh lệch nguồn cung. 

Thương mại toàn cầu đang gia tăng 

Eucolait giải thích rằng bất chấp những khó khăn kinh tế quốc tế ảnh hưởng đến nhu cầu, thương mại sữa toàn cầu đã tăng 2,7% trong quý 3. Tuy nhiên, năm 2022 này “có khả năng” sẽ đánh dấu sự sụt giảm đầu tiên về sản lượng sữa tích lũy trong hai thập kỷ, với mức giảm dự kiến ​​là 2,3%. Đáng chú ý, nhu cầu sữa yếu của Trung Quốc giải thích cho sự sụt giảm thương mại sữa quốc tế. Tuy nhiên, các nước châu Á khác năng động hơn, dẫn đầu là Indonesia có thị trường sữa tăng trưởng nhanh nhất thế giới; các quốc gia khác như Ả Rập Saudi và Philippines cũng là những thị trường có mức tăng trưởng nổi bật.

Theo Ủy ban Phát triển Nông nghiệp và Làm vườn (AHBD), nhập khẩu sữa ở Trung Quốc giảm 20% so với cùng kỳ năm ngoái. Điều đó lý giải nhu cầu thấp hơn đã giúp giảm giá sữa quốc tế như thế nào. Tuy nhiên, các nhà sản xuất EU đã bị ảnh hưởng tiêu cực khi họ chứng kiến ​​xuất khẩu sang gã khổng lồ châu Á giảm 31% chỉ trong một năm.  

Giá các mặt hàng sữa giảm 

Chỉ số giá sữa của FAO cho thấy giá sữa trong tháng 11 giảm 1,2% so với tháng 10, giảm tháng thứ năm liên tiếp. Tuy nhiên, giá sữa tiếp tục cao hơn 9,2% so với một năm trước, do áp lực lạm phát từ đầu năm.

FAO nói rằng có “sự gia tăng khả năng xuất khẩu ở châu Âu.”

Tuy nhiên, người tiêu dùng đang trả nhiều tiền hơn đáng kể cho thành phẩm tại các cửa hàng. Trong khi giá sữa trên toàn cầu tăng 9,2%, thì xét về mặt hàng hóa, người tiêu dùng ở Vương quốc Anh đang chứng kiến ​​mức tăng CPI hàng năm đối với sữa ít béo lên tới 47,9%.

Kerry Dairy Ireland tiết lộ trong báo cáo quý 3 rằng họ đã tăng giá 36,6% trong 9 tháng đầu năm, vượt xa chiến lược định giá chung của gã khổng lồ thực phẩm (đã tăng giá 10,6% trong năm nay).

Bộ phận kinh doanh Thực phẩm & Đồ uống của tập đoàn sữa khổng lồ Châu Âu FrieslandCampina tiết lộ rằng kết quả nửa năm của họ được đẩy mạnh nhờ giá thị trường bơ tăng cao.

Công ty hợp tác đa quốc gia Đan Mạch-Thụy Điển Arla Foods đã tăng giá sữa 8 tháng liên tiếp, tháng 12 này là tháng đầu tiên kể từ tháng 3 sữa không tăng giá.

“Mức cung cấp sữa toàn cầu tiếp tục ổn định với mức tăng sản lượng ở châu Âu. Giá các mặt hàng sữa toàn cầu, bao gồm phô mai vàng và bơ đã giảm so với mức cao trước đó vào tháng 10. Arthur Fearnall, giám đốc hội đồng quản trị của Arla Foods, cho biết triển vọng sẽ là tiêu cực, do giá hàng hóa tiếp tục giảm.

Paul Savage, giám đốc nông nghiệp của Arla UK cho biết thêm: “Năm ngoái đã mang đến những thách thức về lạm phát cho những người nông dân cũng như giới chủ; trên khắp Vương quốc Anh chúng tôi đã phải làm việc cật lực để mang lại mức tăng đáng kể cho giá sữa thông thường và sữa hữu cơ trong suốt cả năm”.

Tuy nhiên, nhu cầu phô mai nói chung, như trong những tháng trước, tiếp tục vượt xa nhu cầu đối với sữa. FAO cho biết: “Giá phô mai quốc tế tăng, được củng cố bởi nhu cầu nhập khẩu ổn định và khả năng xuất khẩu ít khả quan từ các nước sản xuất lớn ở Tây Âu”.

Phô mai đang trở thành một mặt hàng được thèm muốn khi các siêu thị ở Anh gắn thẻ an ninh lên các sản phẩm bơ và phô mai.

Phạm Hải Tùng